Wat is Stereofotografie?

IIn het kort komt het erop neer dat we bij stereobeelden de beide ogen een apart iets verschillend beeld aanbieden, zoveel mogelijk overeenkomstig wat we in het echt zien. Omdat er gemiddeld 65 mm afstand tussen onze ogen zit, zien beide ogen (simpel gesteld) een iets verschoven en verdraaid beeld. Houd je vinger 10 cm voor je neus en doe afwisselend je linker- en rechteroog dicht, en je ziet wat ik bedoel. Onze hersenen maken van deze informatie een diepte-beeld zodat we afstanden kunnen schatten. Leg maar een pen op tafel en pak deze met een oog dicht. Dat gaat minder soepel dan met beide ogen open.

Die foto's maak je stuk voor stuk met een over ca 65 mm verschoven camera op een waterpas opgesteld schuifje op een statief. Uiteraard gaat dat alleen met stilstaande objecten, anders ontstaat op de stereo bekeken opname een erg naar effect. Personen op de foto? 5 seconden adem inhouden en naar 1 punt staren! Stromend water - forget it.

De gerede foto's moeten nu met elk oog apart worden bekeken. Daarvoor zijn stereokijkertjes beschikbaar waar je de fotootjes op of onder legt. Geoefende stereofielen blijken dit ook zonder kijker te kunnen, gewoon op een armlengte afstand uit de hand. Tenslotte kun je op diafilm werken en dan met een dubbele diaviewer kijken, met losse dia's voor links en rechts of met speciale gestandaardiseerde "gekoppelde paren'', d.w.z. een langgerekt raampje met twee vast ingemonteerde dia's. Een exoot is de welbekende Viewmaster schijf die in een cirkelvorm gemonteerde mini-stereodiaatjes in een speciale viewer laat bekijken. Hiervoor moet je wel een speciale camera hebben plus een exacte stans om de diaatjes uit de film te knippen. Volledigheidshalve: in Belgie en Frankrijk is bij toeristische attracties een vergelijkbaar apparaat te koop dat met rechthoekige diakaarten werkt (patent van de schijf ontduiken, typisch Frans...).

Kan het makkelijker? Tuurlijk. Al in het begin van de 20e eeuw waren er stereocamera's die met twee lenzen in 1 body tegelijk de beide opnamen op 1 film zetten. Dan mag het object dus wel bewegen. In de jaren 50 was stereo in de USA erg in zwang en waren er diverse mooie camera's die op kleinbeeldfilm opnamen maakten. Meestal op diafilm, die je mooi met een verlicht viewertje kan bekijken. Nog iets later na de uitvinding van polarisatiefilters werd ook stereo projectie mogelijk. Hiervoor heb je twee identieke projectoren, een set polaroidfilters en een overeenkomstige polaroidbril nodig. Door de gekruiste filters ziet elk oog alleen het beeld dat voor die zijde van toepassing is (ze staan allebei tegelijk op het scherm, zonder bril zie je een wazig dubbelbeeld). Ook hiervoor zijn weer speciale projectoren, maar de meeste mensen werken wegens de beschikbaarheid met gewone losse diaraampjes en twee standaard (maar wel gelijke!) projectoren.

Op de computer gaat het weer anders. Je kan daar 'free view'' gebruiken, ofwel twee kleine plaatjes naastelkaar en dan met de (zeer) geoefende blik gelijk bekijken, of met extra hardware -de zogenaamde shutterbril- het linker en rechterplaatje zeer snel afwisselend op het scherm zetten, waarbij dan je brilleglazen om en om elektrisch (LCD) geblindeerd worden. Ook het aloude rood-groene of rood-blauwe brilletje is een mogelijkheid, dat heet dan een ''anaglyph.'' Geen extra hardware nodig, kan je zo zien op een kleurenmonitor of een beamer.

Op deze pagina heb ik voor de simpelheid de foto's in cross view (scheelkijken) afgebeeld. Dit laatste is door de beginner redelijk onder de knie te krijgen. Het werkt als volgt:

Ga op ca 25 cm afstand van het scherm zitten (zo dat je nog wel scherp ziet), recht voor de foto's en met het hoofd 'waterpas'. Begin nu langzaam ietsje scheel te kijken en zie dat de plaatjes naar elkaar toe verschuiven totdat er in het midden als het ware een derde plaatje onstaat. Probeer door kanteling van het hoofd dit plaatje 'dekkend' te krijgen en stel er dan op scherp. Als het lukt schiet nu plotseling de diepte erin.

concentreer op de voorste stoel

Op kleine afbeeldingen gaat het makkelijker dan op grote, omdat je minder ver hoeft te loensen. Vandaar dat ik ze heb beperkt tot zo'n 250 pixels per deelbeeld.

Klaar? vooruit dan: dried.htm