Teepies

En hoe zit het met de baantjies???

Op klassieke spullen hoort natuurlijk bijpassende software. In dit geval spoelenbanden uit de juiste periode. Daar is weinig van te vinden op het net dus bij deze zullen we eens een beginnetje maken.

Met dank aan collega liefhebber Frits (what's in a name?) die van de oudere jaargangen veel wist te vertellen en scans beschikbaar heeft gesteld van de oudste spoelen&dozen. Deze zijn gemerkt met een (*) , de andere ploaties zijn eigen scans.

Oud papier.

Toen in de jaren 50 de bandrecorder aan de brede opmars begon kon je van veel merken de benodigde tapes kopen. De fabrikanten zelf brachten dit uiteraard ook op de markt, vaak wel gewoon ingekocht bij een grote bandenfabriek als BASF. Andere etiketten erop, doosje bedenken en klaar is bruingoedmans.

Om even bij Philips te blijven, er was een continue produktverbetering gaande zowel in opnamekwaliteit als in verpakkingstechniek. De oudste spoelendoosjes zijn van dik karton en klappen als een boekje open.

(*) jaren '50 tapes

Dit zijn de oudtste kartonnen doosjes, model 'muzieknoot'. Code EL3914, 520 meter dus nog iets minder dan de bekende LP18 banden van later. Misschien is het nog wel de z.g. normaalband. Het zit op de in die tijd vrijwel universeel gebruikte perspex spoel met grote gaten en een lange inlegsleuf. Sjiek accent: een goudkleurig etiket.

twee advertenties 1963 resp. 1964.

Al snel gebruikte men een simpele kleurcode om de banddikte aan te geven. Rood voor Long Play (35 mu) en blauw voor Double Play (26 mu). Een LP18 is 1,5 uur stereo op 9,5 cm/s per kant, een DP18 haalt 2 uur. Er was ook nog even grijs voor extra long play maar dat spul was toch te dun en kwetsbaar voor consumentengebruik en verdween vanzelf weer. Het gouden etiket wordt rood.

opengeslagen doosje, 1963 9cm babyspoeltje

15 cm spoeltje, rood etiket. DP18, 1963

De band uit deze tijd is glad, bruin, nogal stug en neemt niet erg veel hoog op. Het is wel goed houdbaar gebleken zonder de knarsneigingen van de latere types band. Het is er ook onder de goedkopere submerken Aristona, Erres en Sierra (B). Andere wikkel en etiket, verder identiek.

(*) Aristona versie, het 'danspartijtje' etiket lege 15cm spoel 'Functional Music' dat blijkt horeca achtergrondmuziek te zijn.

Plastic Fantastic!

Na de introductie en het toenemend succes van de compact cassette (zie onder voor meer daarover) werden de spoelenbanden halverwege de jaren 60 in een soortgelijke plastic klapdoos verpakt. Mooi en onverslijtbaar om met het goede doel te spreken!

de fameuze plastic klapdoos met aangegoten spoelklemmen

In lijn met de verpakkingsstijl van de cassettes werd er een herkenbaar design met 'stippen' bedacht en heel lang toegepast. De engelsen noemen dit 'polka dots'. En weer in rood en blauw gecodeerd, in diverse diameters spoelen 9-13-15-18 cm (en LP26 voor de grote N4450, maar dat was een conventionele kartonnen doos-plus-deksel met plastic diepgetrokken binnenvorm). Het handige is dat het omkeerbare papieren binnenwerk simpel gescheiden kan worden van de plastic klapdoos. Anno nu ideaal om met kleurenkopieen van onbeschadigde wikkels de oude volgeschreven doosjes te restaureren.

LP18 eerste type (met EL code)

DP15 idem>

26 cm doos en spoel

Aanvankelijk werden dezelfde spoelen met rode etiketten gebuikt als hierboven. Maar later werden de spoelen wat stabieler met minder 'GAT' erin, en kregen een fraai gestyleerd aluminiumkleurig etiketje met 3 stippen waarvan 1 rood (ook op DP banden).

3 stips 18cm spoel ook leeg te koop

Tijdens de looptijd van de klapdoosserie werd de bandkwaliteit meermaals verbeterd. De 'low noise-high output' stap was wel de grootste verbetering, op de doos zit dan vaak een goudkleurige sticker 'low noise' geplakt, of een tekst diagonaal over de hoek van het binnenpapiertje gedrukt. De EL code is er dan al af. Minder bandruis en meer hoog, de tape is nu zwart en mat. Helaas blijkt dit type met de jaren uit te drogen ofzo waardoor ie knarsend en piepend om de bandgeleiders loopt. Jammer, je gooit gauw 20% van een partijtje weg.

Zoals bekend had je ook Aristona als B-merk van Philips. Alles identiek maar in andere verpakking. En kijk, daar is het danspartijtje weer! (die recorder moet dan al wel behoorlijk gedateerd zijn). Er staat nergens een merk op.

l Aristona danspartijtje deel 2 roodstipspoel

Trouwens bij V&D verkochten ze later ook nog 'vendex' tape op soortgelijke spoelen maar dan in een kartonnen doosje. Code DP18-730 in het blauw, klinkt bekend. Ik heb er destijds ééntje gekocht (25 piek) en die doet het nog perfect. 'Tape made in Germany' staat er op, BASF?

Je kon destijds ook nog voorbespeelde tapes kopen bij Philips. Deze zaten in een fleurige verpakking en hadden een donkergroen etiket net als de voorbespeelde compact cassettes en de singletjes van Philips. Prima geluid zonder tikken, en ik vermoed dat er ook wat extra stereo galmeffect op zit gemixt, zo goed klinkt het nog!

Voorbespeelde koopband, 15 cm

En voor wie nog twijfelde was er een demonstratieband met zorgvuldig geselecteerde stereomuziek:

(*) demoband

Silverado!

Ergens in 1975 verandert de styling nogal en krijgen we de welbekende zilverkleurige plasticspoelen met idem klapdoosetiketten. Weer in rood en blauw en diverse diameters.

voor en na '75 18 cm zilverspoel

Ze zijn er zowel met als zonder kort inlegsleufje! En met of zonder Philips opschrift (=Aristona).

Aristona klapdoos 18 cm lege spoel

Dit zijn anno nu de meestvoorkomende banden op Marktplaats. Zoals gezegd minstens 20% uitval wegens piepen. Het oogt mooi als het draait op een bijpassende recorder. Er zijn zelfs ooit compact cassettes geweest (niet van philips) waarin dergelijk gestylde spoeltjes zichtbaar ronddraaien! Wat een effect.

In de nadagen van de spoelendecks (eind jaren 70) werden deze zilverspoelen nog eenmaal gerestyled met iets grotere en taps toelopende gaten. Terug in ordinaire kartonnen dozen met deksel, bedrukt als de cassettedoosjes van die tijd. Blauw was zeker uit de mode ofzo? DP is opeens geel.

zilverspoel mk2

Voor de kapitale N4520 (3000 gulden!) waren er aparte metalen 26 cm spoelen met NAB aansluiting:

26 cm '78

En helemaal op het scheiden van de spoelenmarkt (jaren '80) kreeg je superluxe echt metalen spoelen met schroefjes gemonteerd. Dat kom je dus niet veel tegen, zal weinig verkocht zijn. Staat wel leuk op die allerlaatste huiskamerrecorders van het merk, die geheel zilvergespoten plasticbakken N7150/7300.

echt metalen 18 cm spoel

Thuis hadden we vroegah' alleen Basf in van die ronde slappe plastic hoezen, blijkbaar goedkoper. Geeft enorm af op den duur zodat je koppen na een half kantje al vol zitten met ijzeroxide.

Nadat opnieuw bespeelde Philipstapes na een paar jaar ook gingen knarsen was ik er wel klaar mee. Voordeelverpakking 1100m ''pancake'' LPR35 gekocht in de webwinkel van Thomas, op twee zilverspoelen gedraaid, aan/afloopstroken eraan en ik kan weer een paar jaar verder. Overigens als je per ongeluk late BASF of Scotch tegenkomt, die houden het ook heel redelijk vol. Maar ach voor die paar tientjes...

k7s.htm : net zo'n verhaal over de cassettebandjes van Philips.

retour........................................