Het BP servicestationnetje in Amersfoort

Update nov 2022 onderaan

Mijn pa was ooit in de jaren '50 architect in gemeentedienst in Amersfoort. Bij de naoorlogse wederopbouw in de vorm van een redelijk moderne systeembouw-betonwijk (samen met zijn collega Arie Rooimans) was blijkbaar ook een benzinepompje annex servicestation benodigd. In opdracht van BP ontstond zo een keurig in de tijdgeest passend gebouwtje met wat aardige details.

Omdat het ding tot mijn verbazing nog steeds bestaat, en uit waardering voor het best wel aardige detailwerk van pa (die toen pas 32 was!), hierbij een -aanvankelijk korte- pagina. Inmiddels is het ongemerkt een jarenlang lopend weblog van de redding, restauratie en herbestemming geworden. Maar beginnen we bij het begin:

1955

Bij de opening van de Eembrug blijkt er op deze locatie al een eenvoudig (nood?)pompstation van BP te staan in de vorm van een pompeiland en een klein standaard kioskje. Zie hiervoor de foto's op het Eemlandarchief: (uitgeknipte details, bron zie linklijst onderaan)

1955- de pompzuilen zijn al de definitieve exemplaren.

In afwachting van de aanleg van de eembrug was vooruitziend door BP de locatie alvast gereserveerd en voorzien van dit noodpompie. De plannen voor het definitieve pompstation waren al in de maak. Ook had men al een uitbater op het oog in de vriendenkring van een van de architecten: een deels arbeidsongeschikte monteur die op zoek was naar een passende job. Zo ging dat in andere, meer sociale tijden.

Uiteindelijk is in 1957 een mooiere definitieve oplossing geplaatst in opdracht van BP. De stijl van het geheel werd tevens aangepast aan het belendende brugwachtershuisje van stadsbouwmeester David Zuiderhoek.

1957

We hebben in ons prive fotoarchief precies 1 kleurendia (6x6) waarop de originele nieuwstaat van 1957 afgebeeld staat. Deerlijk verkleurd tot een bleke roodwaas maar met de moderne digitale scantechniek en wat verbeteringssoftware blijkt er warempel een heel aardig kleurenbeeld uit te halen. Dat was geen rotzooi die Agfa 6x6 kleurendiafilm. Wel knap duur blijkbaar want er is helaas maar 1 opname van. Gelukkig dan wel een fraai totaaloverzicht van de straatkant, laat dat maar gerust aan mijn pa de hobbyfotograaf over!

Nieuwstaat 1957, dia A.J. van Wageningen

Wat zien we hier: aan de voorzijde een redelijk standaard ''glazen huisje'' voor de pompbediende en zijn kassa. Daarachter een over de volle breedte doorlopende scheidingsmuur (met trapezium zijkantjes) waarachter het doorsmeer&servicestation schuilgaat. Ofwel een scheiding van de schone en de vette kant. Een paar leuke hardwaredetails voor de liefhebbers (inmiddels weet ik het pompmerk, het is een Beckmeter M3/c uit 1955 - dank aan Jan de pompverzamelaar):

fraaie pomp wasbakkie&gieter luchtpot

Beide delen zijn gekroond met een lessenaar-kapdeel, ongeveer zoals gebruikelijk bij de bekende Dudok modellen. Echter nu in 2 op verschillende hoogte aangebrachte delen gescheiden, en ook nog heel speels van een doorlopend knikkantje voorzien dat in lijn aansluit met het tegendeel. Zelfs de rand aan dat lage einde is voorzien van een afschuiningkje in lijn (zie verderop). Het kioskje blijkt op een zwevende zelfdragende betonplaat te staan die verjongt naar voren toe. Ook de hellingbaan naar de toegangsdeur zweeft en zit hier aan vast. Behoorlijk futuristisch in 1957!

Pa vertelde bij deze dia dat er in de muur een vitrinetje was opgenomen waarin diverse produkten als olieblikken etc konden worden uitgestald. Dat is die witte kast links. In de muur zit verder alleen een deur tpv het glashuisje. De servicekant is in ieder geval bereikbaar middels houten garagedeuren aan de linkerzijde. De achterkant moeten we vooralsnog naar gissen, maar in de huidige staat is nog een rijtje van 3x2 horizontale bovenlichten waarneembaar, met siermetselwerk ertussenin. De kozijnen zijn vrij slank gehouden (staal) en er zit zo te zien een standaard stalen deur met groot glasoppervlak in het hokje. Al het kozijnwerk is wit en de ingevulde vlakken lijken op de dia zwart te zijn. Valt weer mee dat het niet allemaal in groen met geel hoefde, dat blijft beperkt tot de pompen (vlnr diesel - mengsmering - wasbakje - super en benzine). Er staat ook nergens groot BP op, zelfs geen neon.

De tussenmuur is aan de voorzijde door een beroepskunstenaar Jan Boon (jr), die kort daarvoor een monumentaal plein in Utrecht had bemozaiekt - zie link onderaan de pagina voor zijn biografie- voorzien van een 4 kleuren themaschildering: (fossiele) paardekrachten uit de golven, refererend naar olieboorplatforms op zee. Deze extra attractie is destijds door de ontwerpers bepleit bij BP, een soort vroege voorloper van de 1% regeling dus. Maakt het net weer even smakelijker! Ik vind het (ook zonder de familieconnectie in het achterhoofd) beslist een snoepie om te zien. Fleurig geheel ook met die hele rij bloemstukken (alleen op de openingsdag zo weet ik nu) en de period moderne asbestbetonnen bloembakken op draadpoten. Happy days, wat je zegt.

gezellig met die drie keurige kelklampjes moderne asbest bloembak

Nog twee nooit afgedrukte opnamen nu op zwartwit 6x6 (recent opgedoken in pa's archief) gedateerd december 1958:

haarscherp zwartwit

Dat is mazzel want die kant hadden we nog niet in beeld. Na ruim een jaar was het dus allemaal nog origineel. Mooi he: filigraan glasvliesgeveltje in zelfdragend betonskelet, zuiver USA modernisme. Een fraaie vrije stijloefening van de beide Arie's na al die sobere betonsysteembouw woningwederopbouw. Daar hadden ze vast wel lol in.

detail luchtfoto 1959, keurig nieuw en aangeharkt allemaal.

Jaren 80 situatie (archief Eemland, link zie onderaan de pagina)

Op de site van het Eemlandarchief staat een foto van de Eembrug anno 1984 waarop in de achtergrond te zien is dat het BP station toen nog in de originele staat (zweefplaat, dunne kozijnen) in functie was, wel met 4 nieuwe pompen onder kleine losse geschakelde luifeltjes. De muurschildering is weg en vervangen door een Jan Boon mozaiek op de dichtgezette vitrine.

1984 - nieuwe pompen, luifeltjes en een Subaru subdealerschap?

de houtloods firma ''G. Key'' achter het pompie. Pompen en luifeltjes zo te zien gelijk aan hierboven.

detail achteraanzicht vanaf de houtloods. Het raam zit er nog en er is een afdak aangebouwd met (okergele) houten balken en golfplaat. de geel stenen achtermuur is zo te zien gewit. De C Kadett City heeft gele nummerplaten dus na 1978. Dit zal dan ook wel begin jaren 80 zijn.

Met het afsluiten van de straat (bussluis) is benzineverkoop uiteraard onrendabel geworden en is de zaak opgedoekt.

...2003

Helaas is het er bij leven en welzijn van pa nooit van gekomen eens te gaan kijken. Hij deed het overigens zelf ook niet ondanks zijn reislust. Met het bereiken van de VUT (ca 1985) is de architectuur als een ouwe jas uitgetrokken. Terwijl ik het zelf juist steeds leuker begon te vinden ondanks dat het mijn vak niet is. Maar ok, de dia werd op verzoek opgediept en een summiere positiebeschrijving opgegeven. In 1997 overleed ie plotseling en pas een aantal jaren later kwam het onderwerp weer boven.

Project Industrieel Erfgoed: een stel enthousiaste vakmensen die zich ontfermen over de geschiedschrijving, opsporing en hergebruikbevordering van 20e eeuwse industriele bouwmassa. Toevallig is de vader van een auto-kennis daar ook bij betrokken. Bij een bezoek kwam het gesprek op oude benzinepompstationnetjes en toen bleek hij met zijn maten er een hele studie van gemaakt te hebben met een bijbehorend boekje. Kijk aan, dat is leuk! Dezelfde avond werd nog een duur hun gesloopt gewaand object nabij mijn woonplaats als zijnde overlevend aangemerkt (Fina Glanerbrug, altijd al apart gevonden) en kwam het idee weer op om het BPtje in Amersfoort eens nader te bekijken.

Ed Schulte ging eerst met een paar man van PIE en de gemeentelijke monumentenman op rondwandeling en maakte oa deze dia:

ca 2003

Hoe is het mogelijk he, het staat er warempel nog min of meer inclusief de bestrating en de (latere gedeelde) pompeilandjes.

Helaas is de muurschildering verdwenen, maar heeft men toch nog drie van de paarden in relief uitgefreesd in de baksteen, en later met wit de omtrekken ingevuld. Het kozijnwerk (van optisch dikker hout dus een keer vervangen) is inmiddels zwart en de meeste ramen zijn dichtgeverfd. Verder is er ooit een lang horizontaal raam bijgemaakt in de muur, is de vitrine weg en is de linkerzijgevel gewijzigd naar een borstwering met een doorzonraam erboven. De vier staande pijpen zijn de ontluchtingsbuizen van de grondtanks. Die zaten ooit tegen de gevel van de grote houtloods geschroefd, die echter inmiddels verdwenen is (parkeerplaats). De zweefplaat is weg(?) of weggestopt achter een baksteen plint.

We zien ook een toegevoegde stenen schoorsteen achter het hokje (al in ca. 1961 overigens, zie de foto in het eemland archief). Her en der steken er uit het achtergebouw slordig doorgevoerde kachelpijpjes en er hangt ook nog ergens een TV antenne op halfzeven aan de dakrand.

Wat wel erg jammer is is dat er op een ongelofelijk amateuristische manier (ongetwijfeld illegaal) een halfsteens uitbouw achteraan is geplakt, met golfplaat afdekking. De achterkant ziet er werkelijk niet uit, model volkstuinarchitectuur. Vermoedelijk gedoogd omdat het spul wel gesloopt zal worden binnenkort? Overigens gaat het lokale GEB ook niet vrijuit, ze hebben een enorme witte kubus pal erachter tegenaan geplaatst.

Voorjaar 2005

Eindelijk een klusje voor de baas in die buurt dus (stereo)camera&statief ingeladen en op zoek maar. Het juiste adres was inmiddels via Ed gevonden, nu nog met een auto er komen want het blijkt een doolhof van afsluitingen en eenrichtingverkeer daar. Maar OK, toch nog gelukt. Erg grappig om zomaar opeens op een straathoek het al zo lang bestudeerde object van de oude dia in het echt te zien.

2005, eigen dia, zelfde standpunt.

De staat is nog steeds zoals Ed het omschreef, alleen is er weer opnieuw geverfd en beplaat. Nu met rood in plaats van wit. Er is ook weer verse grafitti op de muur gespoten. Op de plek van de vitrine blijkt een ook alweer gemold paard-mozaiek in de muur te zitten. UIteraard zit er een dichte voordeur in en het raam ernaast is nu opgedeeld in 3 horizontale delen ik neem aan om glasvervanging goedkoper te maken. Wel jammer van de lijnvoering. De 4 ontluchtingsbuizen zijn inmiddels gekapt.

en aan de achterzijde.... AU! (eigen dia)

Geen spoor van aanwezigheid, wel een automatische bouwlamp vooraan maar alle ramen afgedekt. Je moet toch wat zo pal aan de straat vlakbij een grote scholengemeenschap, ik weet er helaas ook alles van. Een hufterproof hek is wel het minste tegenwoordig. Als het ooit gespaard blijft zou ik adviseren de openbare weg en het trottoir naar voren om het pompeiland te trekken en op die grens een visueel niet te dicht hek te plaasten. En aan de achterkant ook -na sloop van de halfsteens muur- tegen dat GEB blok aan (donkergroen verven?). Poort erin om af en toe met een oldtimertje te kunnen poseren (ik weet zeker dat daar belangstelling voor is) en klaar ben je.

En nu?

Tja het is wel gemeente-eigendom. Zo te zien al lang geen pompje meer geweest dus mogelijk al jaren terug door BP afgestoten? De huidige anti-kraak bewoningsstaat doet vermoeden dat er al min of meer tot sloop is besloten. Het is natuurlijk niet zo simpel te verplaatsen zoals die zelfdragende Dudokjes (eerst naar het Autotron en nu weer naar Raamsdonksveer). Toch wel jammer van zo'n geinig unikaat. De wel als historisch waardevol erkende Dudoks waren juist allemaal gestandaardiseerd. Blijkbaar had BP er toch iets meer voor over dan Esso destijds, gekoppeld aan het stedebouwkundig-esthetisch gevoel van de beide heren ontwerpers. In principe is de originele staat nog wel te herstellen, hangt er een beetje van af wat er achter de nep-achterwand schuil gaat. De schildering is nav de dia ook wel te herstellen. Kozijnwerk (niet dragend) is simpel te vervangen, de stenen muren zien er goed uit en zijn aan de zijkanten zelfs nog onaangedaan origineel van kleur. Even die baksteen plint wegslopen zodat de zwevende betonplaat wellicht terug in het zicht komt.

Misschien dat ze nog wel ooit wat laten staan van die achterliggende wederopbouwwijk (b.v. in Rotterdam Zuid is zo'n betonwijk ook keurig gerenoveerd, inclusief mijn pa's ouderlijk huis aan de Anemoonstraat). Dan zou als toegang de Eembrug met het pompstation (met daarin een permanent historisch infocentrum mbt deze omgeving?) prachtig passen. Beschermend hek erom, dummy benzinepompjes (beton of polyester) naar origineel model ervoor? En anders kan je het in laatste instantie verplaatsen naar het terrein van de al wel voor behoud geselecteerde Wagenwerkplaats. Past leuk bij het thema historisch vervoer en veel plek neemt het niet in.

Er zijn maar heel weinig van deze ooit talrijke functionele gebouwtjes in redelijk originele vorm over. Denk aan van Ravesteijns Purfina station bij Arnhem, de Caltex ufo in Nijmegen en de Standard Oil in Venlo (allen gerestaureerde monumenten inmiddels, zie links onderaan de pagina). Samen met het veelbereisde Dudokje heb je het dan wel gehad.

Zomer 2006: De Siesta club lobbyt actief bij de gemeentelijke monumentencommissie die in principe positief en welwillend is. Op de open monumentendag zal ook dit object te bezichtigen zijn. Geweldig! Zegt het voort, hoe meer mensen er aardigheid aan hebben, des te meer kans op behoud.

9 september 2006 - open monumentendag

Wat een prachtige dag voor een tour de nostalgie! Op uitnodiging van Siesta erheen, in stijl met vaders laatste auto de 404. Er moest toch een ouwe brik voor staan vandaag, dan deze maar. Tevens was de mede- ontwerper Arie Rooimans (91) uitgenodigd, die bovendien zijn eveneens penvoerende zoon Henk en kleinzoon Thijs -journalist in opleiding en op een missie gestuurd door de lokale krant- had meegenomen. Na 40 jaar was het erg leuk om mijn pa's toenmalige vriend en collega zo weer te treffen. En die betreffende zoon heeft me ooit ook aangestoken met zijn kast vol Dinky Toys, zo klein als ik was. Kon ik hem mooi even voor 'bedanken'.

Thijs, Arie en Henk Rooimans

Amersfoorts monumentenman Max Cramer was ze net voor en een paar mensen van Siesta doken ook nog op. Wat een feest! We mochten het gebouwtje van binnen bekijken met de huidige bewoner/kunstenaar. Hij huurt het sinds ongeveer een jaar -in het kader van antikraak bewoning- en heeft al heel veel door vorige bewoners veroorzaakte troep weer netjes gemaakt. Van binnen ziet het er keurig uit, ook al is van de originele indeling niet veel meer over. Tja het moet wel functioneel zijn natuurlijk, wie gaat er in een garagehok wonen? Het kioskje is nu bv een keukentje, verklaart meteen de blindering op rechts.

Tevens blijkt dat de clandestiene achteruitbouw al heel lang bestaat, en ooit is begonnen als een klein compressorhutje links, dat steeds stiekem een stukkie is uitgebreid oa om olievaten enzo op te kunnen slaan. Aanvankelijk nog netjes gemetseld maar de laatste paar meter rechts is wel erg avontuurlijk inelkaargesmeten. Balkenlaag en polyester golfplaat erop en je hebt een flinke extra ruimte. Dat is nu natuurlijk geweldig handig voor de bewoner, zo'n half openlucht atelier.

inpandige compressorhut nog steeds okergeel openlucht atelier

Er zat ooit 1 groot vierkant raam in de garageruimte (zie situatie '80) dat al lang geleden is dichtgemetseld. Onder de strook met siermetselwerk en bovenlichten gaat helemaal niets schuil, het is gewoon een bijna blinde muur met 1 deur en 1 raam. Dat is gunstig, daar missen we dus niets aan. Die lelijke aanbouwtroep moet er natuurlijk op termijn afgesloopt worden. Er was overigens deze dag geen behoorlijke foto van achter te maken omdat er net hevig wordt gebouwd op het belendende perceel en alles volstaat met keten en containers.

achterom

Dankzij het feit dat Henk Rooimans als jong knaapje een zaterdags baantje had in dit stationnetje (vanaf de opening!) weten we nu allerlei details uit de praktijk. De 'uitstalkast' was tevens een doorgeefluik naar de garage met 2x2 stalen schuifdeurtjes erin. Hier stonden inderdaad de olieblikjes etc. Dit luik is echter al heel lang geleden dichtgemaakt (niet meer nodig) en op die plek is door de originele kunstenaar Jan Boon een mozaiekversiering geplaatst. Tevens zijn toen door hem de ingefreesde paarden aangebracht i.p.v. de originele muurschildering die al snel afbladderde. Dit is allemaal goed te zien op een foto uit ca 1961 (zie boven en Eemland site).

2e kans paard ex-mozaiek in de dichtgezette vitrine

Het zwevende hellingbaantje was blijkbaar niet handig in de praktijk, en het kleine bakstenen stoepje aan de zijkant bleek een ware nekbreker. Werd dus ook al vlot vervangen door een grotere 2-staps stoep. Bodem en daken zijn overigens inderdaad van voorgespannen gewapend beton met asfaltpapier erop, net als de Dudok standaardmodellen.

anti-zweef plint?

Volgens Henk waren de kiosk kozijnen vroeger van staal evenals de deur (notoire vingerkneuzer). Als we de oude fotos met de huidige situatie vergelijken zijn de kozijnen inderdaad optisch zwaarder geworden. En ze steken ook verder over de bodemplaat want we zien geen randje van die zwevende plaat. Dikke kans dat ze gewoon ordinair steunen op die baksteen strook! Kortom: ook al eens vervangen maar gelukkig wel in dezelfde vorm. Verklaart meteen de 3 extra raamvlakjes naast de deur.

Het met kleine zwart-witte tegeltjes afgewerkte pompeiland bleek een pure glijbaan en werd later voorzien van gewone glazuurstenen. Inmiddels is het in 2005 nog bestaande dubbele eilandje ook weg, het is nu vlak bestraat (wel lukraak met 3 soorten stenen overigens). Het toegevoegde lange raam aan de voorkant is van veel later datum, het gaat dwars door zo'n gefreesd paard heen. En het doorzonraam aan de linkerzijkant heeft de ooit gemonteerde asymmetrische garagedeuren (1 loopdeur en een brede hoofddeur) vervangen. Die scheiding zat keurig stijlvast in het verlengde van dat korte staande kozijndeel linksboven.

familie doorzon gevel

Het blijft leuk, die speelse details her en der zoals de eindjes van de betondaken en van de muurvoet.

where two dakkies meet zwevend muureindje

Nou dat valt niet tegen allemaal! Misschien dat de publikatie na de open dag nog meer mensen enthousiast maakt. Alles voor het goede doel nietwaar. Met hartelijke dank aan iedereen die zich ervoor inzet. Trouwens de bewoner/kunstenaar is ook al aangestoken getuige dit werk dat op show hing:

tijdloos kunstwerk blijkbaar

De woensdag daarop: een keurig verhaaltje in de lokale huis-aan-huis krant (Joke bedankt voor het opsturen):

archiefwerk temidden van de Rooimansen, op het achterdek van de 404

December 2006: het archief geopend

Henk Rooimans heeft niet stilgezeten! Graafwerk in hun archief bracht de tekeningen en correspondentie weer boven water, evenals een paar verbouwingsplannen van later datum.

eerste schets van Arie Rooimans

Dat is wel heel futuristisch met dat volglazen zwevende hok! Het betonnen skelet is qua vorm bijna gelijk aan de Dudokjes, volgens mij kende Rooimans die dingen dus wel degelijk.

schets twee, overduidelijk van Arie van Wageningen

Hier zien we de bijna-definitieve versie van de scheidingsmuur en de hellingbaan. De kiosk is hier nog een vrij op steunen zwevende, uit 1 deel bestaande betonconstructie met een open glasgevel erin. Er is ook al nagedacht over een versiering op de muur zo te zien. Drie plastiekjes? Het achter de muur gelegen deel is in dit stadium nog nauwelijks groter dan de kiosk, met een geprojecteerde 'uitbreiding' voor later datum. Is blijkbaar gaandeweg het project maar direct meegenomen.

de kadastertekening met ingeprojecteerd plan 1956

krantenartikel uit '57. Terechte Amersfoortse trots.

Tjonge, een benzinepomp laten openen door de burgemeester! Ondenkbaar anno nu. Wel een leuk ideetje voor na de eventuele restauratie trouwens.

Henk Rooimans heeft zelfs een nieuwe bouwtekening van de originele staat laten maken op zijn architektenburo, waarvan een 3D computermodel is gemaakt waarmee weer leuke perspectiefplaatjes kunnen worden afgedrukt. Geweldig! (maar de rechter kioskgevel klopt niet Henk! Zie de fotos boven).

de nieuwe tekening (c) Buro Rooimans.

Met o.a. bovenstaande stukken is een presentatiemap gemaakt en door Henk naar de diverse instanties gezonden als 'smeermiddel'. Duimen maar weer ;-)

zelf een 1:87 (H0) maquettetje van geplakt, wat een lol!

Geinig BP pompje, ietsje ouder (pomptype uit 1953, wel dezelfde reclamekreet onderop), locatie en architekt onbekend maar het lijkt aan een doorgaande weg ergens. Illustratie achterop een BP wegenkaart uit de jaren '50,

ook leuk, toch! Wie kent em?

27 september 2009: Kunst Werkt

Op uitnodiging van Siesta weer eens langs gegaan, en passant op verzoek mijn maquettetje uitgeleend voor de lopende tentoonstelling ''Kunst Werkt'' in het Erdal (Prodent) gebouw. Wat een eer he.

achter glas, toe maar!

Een van de Siestamensen (Sjoerd Hekking) is van plan een kartonbouwplaat te gaan uitbrengen van het pompie. Gezien zijn werk tot nu toe (vuurtorens, andere monumenten) is dat veelbelovend. En uiteraard weer prima voor de brede bewustwording ten behoeve van het behoud. Meteen samen maar even langs het ding, het is maar 100 meter verder over de brug:

wildparking 2009... daar gaat mijn foto opportunity

nu ja, paintshop is geduldig - wég met dat moderne blik ;-)

Toestand is nog ongeveer gelijk maar de antikraakbewoner is weg dus het wordt weer gevaarlijk, ook gezien de instortende golfplaatzooi achteraan. Jongens zet het toch snel op de monumentenlijst (het is inmiddels ouder dan 50 jaar), laatste gerucht is dat de projectontwikkelaar er liever vanaf is... In Enschede vliegt zoiets dan spontaan in de fik (meermaals gebeurd met onvervangbare maar op te knappen gebouwtjes) tot nauwelijks verholen genoegen van alle belanghebbenden. Of er staat opeens een shovel halverwege in: ''oh, goh mocht dat niet, he da's nou jammer''. Ik schat de gemeente Amersfoort wel gunstiger in maar pas toch op er zijn nog maar een stuk of 5 van dit soort unikaten over, en de andere 4 zijn inmiddels gerestaureerd en beschermd monument... Vergeleken met de restauratiekosten van een ''echt'' groot monumentenpand is dit hutje peanuts. Wellicht krijg je van BP nog wat los uit het PR budget, wil de originele kozijnfabriek de stalen ramen opnieuw maken, inzamelingetje via Siesta in de stad, de erven van Jan Boon voor het kunstwerk, subsidiepotje van de provincie?Je kan er ook een artisanaal 1 mansbedrijfje in huisvesten, met de kiosk als etalage. Verzin eens wat: bloemstukken, aardewerk, wereldwinkel, meubelmaker, 2e hands spulletjes. Tijdelijke verhuur aan starters met weinig geld? Zolang ze er geen lichtbakken of andere reclametroep op hangen.

Nov 2009: er komt schot in!

Zojuist bericht ontvangen van Siesta dat de monumentencommissie de gemeente positief adviseert om het pompstation als gemeentelijk monument aan te wijzen. 3 werf HOERA, het is bijna gered! Men denkt aan toekomstig hergebruik al oplaadstation voor elektrieke autos wat een idee. Het verleden functioneel gekoppeld aan de toekomst, als dat geen publiciteit oplevert....

Feb 2011: Yessss!

Het is gelukt, monumentenstatus en een uitgewerkt restauratieplan met bijbehorend budget, bekrachtigd door de gemeenteraad. En gelukkig zit er weer een antikraak(meer antisloop)bewoner in. Artikeltje in het lokale AD, item op TV Utrecht. Siesta's enorm bedankt voor de inspanning en gemeente Amersfoort van harte proficiat met deze vooruitziende beslissing. Jullie hebben een unikaat gered uit een landelijk nogal verwaarloosde architectuurperiode. Als je ziet wat dat gesleep met het Dudokje allemaal gekost heeft kom je er hier nog gemakkelijk vanaf, en ook nog op de originele lokatie ipv in een museumpark.

Juli 2014: et giet an!

Er komt nu schot in. De projectontwikkelaar is begonnen met de gedeeltelijke sloop van het object.

Hakken maar!

Grappig he, de basisstructuur is inderdaad een vrijdragende betonconstructie net als de Dudokjes. De kiosk heeft de originele zwart-witte glazuurtegeltjes zelfs nog. Gauw die baksteenplint wegslopen om te zien of die leuke zweefvloer er nog onder zit.

Sept 2014: open(gewerkte) monumentendag

IJSCO!!

Zo! Die aannemer laat er geen gras over groeien. Er is weer verder gesloopt t/m de achterwand en het zweefvloertje. De vitrine is weer geopend (blijkt een ingemetselde betonnen lijst in de muur te zijn), nepraam gedicht, achterdeur ook en er zit nu een stalen latei achterin en een levensgroot GAT. Diepe kelder in aanbouw, daar wordt blijkbaar de verbinding met de nieuwbouw aangesloten. Jammer maar noodzakelijk tbv het hergebruik. Nieuwe fundering tbv de zweefvloer is in aanbouw, evenals voor het originele hellingbaantje. Men had voor het open dag karakter de hekken anders neergezet zodat je er in en om kon kijken. Grappig om te zien: de drie meegegoten inbouwdozen in het kioskplafond tbv de kelklampjes! Vooral herstellen zon uniek historisch detail. Alleen die lelijke schoorsteen mag er echt wel af hoor, die is pas van 1961. Er zal straks toch wel CV in komen neem ik aan.

fundering vitrine

achterwand..AU!

Heden stond een ijscoman met een Vespa Ape voor het gebouw, deze stelde zich voor als de toekomstige uitbater! IJssalon, tearoom, koffiebar - mooi zo ook weer geregeld. Volgend jaar moet het hele spul klaar zijn.

Nov 2014

Middagje paintshoppen: alle bekende fotos gecombineerd, onthoekt, gescaled, aangevuld en ingekleurd:

reconstructie muurschildering Jan Boon jr. anno 1957

In hires opgestuurd aan de gemeentedienst, maak er wat moois van zou ik zeggen. Het wordt overigens volgens hun niet opnieuw geschilderd maar in duurzamer mozaiek uitgevoerd.

Maart 2015

Het is al bijna klaar! De IJscoman gaat er deze maand in beginnen.

taddaaa!

Geweldig mooi gelukt, vergelijk maar eens met de originele fotos bovenaan. Wat scheelt dat veel die dunnere kozijnen en zwevende basis, prachtig filigraan geheel. Helemaal jaren '50 modernisme. Vlak gestuukt ''canvas'', klaar voor het kunstwerk. De dubbele houten garagedeuren zijn terug alleen er is wel iets geks gebeurd met het grondnivo want zo krijg je er natuurlijk nooit een auto ingereden... twee opgestapelde stoepranden als hoogte erbij. De muurbasis is nu ook duidelijk hoger, dat was origineel 5 bakstenen zie boven.

SEPT 2015

Na de Ami meeting maar effe langs. Kijk aan, de nieuwbouw erachter is al behoorlijk gevorderd.

bouwmassa

Even gevraagd of het mocht en het petje er weer voor gezet

foto opportunity 2

Vol in bedrijf - en lekker dat het ijs is!

Van binnen keurig uitgebroken en opgeknapt, je kan zowel in de kiosk als in het kioskje aan tafeltjes zitten (en buiten natuurlijk ook). De garage is nu één lege ruimte met de ijscounter erin.

Maart 2016: kunstwerk opgeleverd

De moderne interpretatie van het originele kunstwerk van Jan Boon (jr) is gerealiseerd. Mozaiek achtergrond van Milovito met opgelegde glas fusion paarden door Frank Biemans.

klaar!

Dat komt behoorlijk dicht bij het oorspronkelijke beeld, zie boven. De huidige versimpelingen zullen wel uit praktische overwegingen zijn doorgevoerd (of is de ontbrekende dip in de bovenste golf gewoon een foutje?), ach alles beter dan een egale wand. De nieuwbouw is ook al bijna klaar, ik begreep dat het tegelijk officieel wordt geopend van de zomer. Het sluitstuk van een 13 jaar durende actie ''redt het pompie'', geweldig resultaat.

23 juni 2016 - heropening!

Nadat de laatste loodjes waren gelegd (bestrating en achterliggende complex gereed) is het pompie dan eindelijk officeel heropend. Compleet met speeches van de wethouder, het hoofd van Siesta en de bouwondernemer van dienst. Onthulling van het herplaatste (bijna)originele benzinepompje was het officiele moment. Fotografen genoeg in de omgeving evenals een camerateam van naar ik aanneem de lokale omroep. We zien het wel verschijnen allemaal.

feest! iets ander pompie, zelfde merk: Beckmeter M3/a (wijzer ipv telwerk) met repro glasbol.

Vrijwel iedereen die in de afgelopen jaren heeft mee helpen drukken was aanwezig, een bijzonder leuk weerzien met oa Henk Rooimans en Ed Schulte (mede-architectenzoons met bewaarneigingen), en Joke Sickmann - de heldin van Siesta. Ook andere vrienden van het pompie die ik van emailverkeer kende kon ik nu eens in het echt de hand schudden. Tja Twente = 1,5 uur sturen he... Voor de foto's was ik toch maar weer komen aanknorren met de AMI6 (max 90 km/u) die er ondanks het stop/parkeerverbod even voor mocht staan na afloop van de drukte.

Kortom: iedereen enorm bedankt voor de inspanningen, daar krijgt Amersfoort op termijn zeker geen spijt van. Blijft nog de wens dat alle beschikbare documentatie uit de wederopbouwperiode (o.a. in bezit van de architectenzoons) gered en gearchiveerd mag worden in een openbaar toegankelijk lokaal archief (Eemland?). Vroeg of laat wordt ook die bouwperiode voor volgende generaties architecten, stedebouwkundigen en gewoon liefhebbers boeiend om op terug te kijken. Het is er nu nog en je kan het maar één keer weggooien...

Aug 2020

Een vers maquettetje 13 jaar na de eerste poging, nu een keer van professioneel PS plaat en profiel uit de modelbouwwereld. Dat bouwt eigenlijk best wel snel: 3,5 dag van de eerste snede tot de laatste penseelstreek. Maarja ik kan het ding inmiddels wel dromen en heb al jaren een 1:87 knipmal van de bouwtekening in de computor.

alle wandjes en de zweefplaat gereed

opgericht geskildert

de voorgoed verloren achterkant in originele staat (op tijd gefotografeerd!)

En tenslotte de originele muurschildering ervoor (in kleur uitgeprint op papier). Om te voorkomen dat -net als inmiddels in 1:1- het muurrelief verloren gaat moet dat wel een keer echt 1:87 geschilderd worden. We gaan ditkeer voor volrealisme. En dat behelst uiteraard ook de originele kleuren van 1957, we hebben immers drie kleurenplaatjes ter referentie.

O ja, het is een architectuurmodel geen modelbaan scenery dus dichte donkerblauwe ramen ipv clear PS plaat. Dat spul bleek bovendien veel te dun om zelfdragend de wandjes van de kiosk mee te bouwen. Ik overweeg nog om rubbermallen te maken van alle geveldelen zodat er een resin bouwkitje kan komen (met copyright van de erfrechtgemachtigde van de architect). De aangekondigde karton bouwplaat van hierboven ging namelijk niet door wegens te weinig actuele belangstelling voor dat oude ambacht. Aan het onderwerp ligt het niet, er is zelfs al een commercieel modelbaan scenery bouwmodel van het Dudokje. Als een groot bouwdozenmerk daar al de kosten van de spuitgietmatrijzen voor over heeft zien ze er echt wel brood in. Er zijn sowieso erg weinig benzinestations als model in de handel, een stuk of 4 min of meer historische/nostalgische modellen en een paar fantasie moderne types.

nov 2021: nou vooruit dan, langs de Faller AMS baan past het wel.

Nov 2022: gieten maar

Ding weer uitelkaar gesneden en gietmallen gemaakt, redelijk gelukt. Eens kijken of je daar een bouwbaar resin kitje van kan maken.

plof! rubbr

10 delige puzzl en inmekaargeplakt.

De geoefende modelbouwer moet dat in een uurtje kunnen oprichten, inclusief nabewerken van de gietdelen (vlakschuren en bijvijlen). Het schilderwerk zal wat langer duren, zie boven voor de originele kleuren. Maar je kan natuurlijk ook de huidige staat uitbeelden met die ministeck wand en rode vlakken.

Iets soortgelijks - het buurtwinkeltje in Randenbroek: winkel57.htm

terug naar de index

Wie nog meer of wat (oud)nieuws weet mag het me zeggen: contact

Amersfoortse industrieel erfgoedbewakers: Siesta-amersfoort

Site over historische benzinestations: Ir.Grootveld

Gemeente Amersfoort - Eemland archief: Eemland zoekwoorden - kwekersweg, eembrug, jericho

Alles over de kunstenaar Jan Boon (jr): ooginal.nl

Erfgoed op weg: erfgoedopweg.nl voor nog veel meer benzinestations & co

AvW2022; (foto's: copyright van de auteurs, niet ongevraagd jatten aub maar linken is welkom)